Помощь в учёбе, очень быстро...
Работаем вместе до победы

Анализ влияния легирования и параметров процесса на структуру и свойства азотированных слоев сталей с целью оптимизации состава стали и технологии азотирования

ДиссертацияПомощь в написанииУзнать стоимостьмоей работы

В широком диапазоне концентраций углерода и легирующих элементов установлена закономерность, связывающая химический состав с оптимизированным коэффициентом химического состава стали. Наличие такой связи позволяет прогнозировать заданные характеристики азотированных слоев и их эксплуатационных слоев, что позволяет осуществить оптимизацию химического состава стали и параметров азотирования для… Читать ещё >

Содержание

  • Глава 1. Постановка задачи и цели работы
    • 1. 1. Введение
    • 1. 2. История процесса азотирования
  • Глава 2. Структура азотированных слоев и технология управления процессом азотирования
    • 2. 1. Современные технологии
    • 2. 2. Строение и свойства азотированных слоев
    • 2. 3. Технологические возможности управления азотированием
    • 2. 4. Стали, применяемые для термического улучшения и азотирования
    • 2. 5. Эксплуатационные свойства азотированных слоев
    • 2. 6. Направления дальнейших исследований
    • 2. 7. Программа и объем исследований
  • Глава 3. Материалы и методика исследований
    • 3. 1. Выбор объектов исследований
    • 3. 2. Методика проведения исследований
    • 3. 3. Методика анализа литературных данных и данных собственных исследований
  • Глава 4. Влияние химического состава сталей и технологии процесса азотирования на характеристики азотированного слоя
    • 4. 1. Анализ влияния легированных элементов на характеристики твердости сердцевины при азотировании
    • 4. 2. Формирование профиля твердости в азотированном слое
    • 4. 3. Влияние температуры отпуска и параметров азотирования для исследуемой группы сталей на формирование твердости азотированного слоя
  • Глава 5. Влияние химического состава и технологии азотирования на механические свойства
    • 5. 1. Структура азотированного слоя и его эксплуатационные свойства
    • 5. 2. Влияние легирования стали на механические и эксплуатационные свойства азотированных сталей
    • 5. 3. Влияние технологических факторов на механические и эксплуатационные свойства азотированного слоя
    • 5. 4. Комплексная оптимизация технологических параметров азотирования и химического состава стали
  • Глава 6. Результаты производственных исследований
    • 6. 1. Выбор объекта и объема исследований
    • 6. 2. Термическая обработка и подготовка к азотированию коленчатых валов
    • 6. 3. Азотирование валов
    • 6. 4. Анализ результатов азотирования валов
      • 6. 4. 1. Оценка изменений размеров коренных и шатунных шеек коленчатых валов в ходе азотирования
      • 6. 4. 2. Исследование структуры азотированного слоя и механических свойств металла
      • 6. 4. 3. Сопоставление результатов исследований азотированных слоев на коленчатых валах и аттестационных образцах
    • 6. 5. Эффективность внедрения разработанной автором технологии азотирования коленчатых валов
  • Выводы

Анализ влияния легирования и параметров процесса на структуру и свойства азотированных слоев сталей с целью оптимизации состава стали и технологии азотирования (реферат, курсовая, диплом, контрольная)

В настоящей работе поставлена цель всестороннего анализа процесса азотирования деталей из легированных сталей с выявлением закономерностей связи химического состава, структуры, технологических аспектов со свойствами, в том числе эксплуатационными.

В работе представлены современные литературные данные по применению азотирования в технологии машиностроения. Сделана оценка влияния различных факторов на формирование азотированного слоя и характеризующих его параметров на эксплуатационные свойства термически улучшенных и азотированных деталей машин.

На основе имеющегося литературного материала выбрана методика и поставлена большая серия экспериментов на базе широкого комплекса легирования, целого спектра технологических режимов азотирования и термообработки.

Все представленные взаимозависимости, полученные в результате проведенных всесторонних исследований, были подвергнуты статистическому анализу с использованием корреляционных зависимостей и регрессионного анализа.

В результате проведенных исследований и испытаний получены качественные и количественные взаимозависимости с выявлением оптимальных результатов. Эти качественные и количественные взаимозависимости дают возможность прогнозирования эксплуатационных свойств азотированных слоев в зависимости от химического состава стали, параметров термического улучшения и процесса азотирования. Большая доля внимания уделена структурным исследованиям азотированных слоев.

— 5 В шестой, последней главе, приведено практическое использование полученных в работе результатов по внедрению технологий термического улучшения и азотирования коленчатых валов дизельных двигателей. Результаты внедрения подтвердили достоверность данных, полученных в данной диссертационной работе. Внедрение разработанной технологии позволило существенно снизить энергоемкость и материалоемкость по сравнению с ранее применявшимися технологиями термической обработки коленчатых валов дизельных двигателей.

Выводы.

Разработанные методы оптимизации были использованы автором при решении других технологических проблем, таких как параметры, влияющие на эксплуатацию пресс — форм литья под давлением, влияние параметров процесса литья под давлением алюминиевых сплавов на уровень напряжений материала пресс-форм. Эти проблемы были разработаны автором в кандидатской работе.

Анализ полученных результатов и зависимостей позволяет сделать следующие выводы.

1. На основе подробного анализа современного состояния процессов азотирования сформулированы проблемы, связанные с выбором материалов, параметров технологии, прогнозированием механических и эксплуатационных свойств азотированных слоев.

2. Разработана методика выбора марки стали для азотирования.

2.1. Установлена характеристическая величина, которая может служить основой при выборе стали для термического улучшения и азотирования — оптимизированный коэффициент химического состава. Показано, что эта характеристика статистически достоверно связана с другими параметрами, характеризующими процесс азотирования деталей машин.

2.2. Использование оптимизированного коэффициента химического состава стали для прогнозирования заданных характеристик азотированных слоев, как и возможность прогнозирования ее эксплуатационных свойств, позволяет осуществлять оптимизацию химического состава стали и параметров азотирования для деталей машин.

3. Введены два критерия — поверхностной твердости и распределения твердости в азотированном слое, позволяющие прогнозировать его механические и эксплуатационные свойства.

Влияние легирующих элементов на формирование градиента твердости в азотированном слое зависит от устойчивости образуемых ими нитридов или карбонитридов. Это относится к Сг, Мо, У, V. Вместе с уменьшением концентрации азота в глубине азотированного слоя уменьшается количество образовавшихся нитридов. Торможение падения твердости вглубь азотированного слоя осуществляется за счет легирования такими элементам как Сг, Мо, V. Эти элементы образуют в легированных сталях карбонитриды (Сг, Мо, У)2(С, Ы) и поэтому оказывают наиболее существенное влияние на распределение твердости в азотированном слое.

4. В широком диапазоне концентраций углерода и легирующих элементов установлена закономерность, связывающая химический состав с оптимизированным коэффициентом химического состава стали. Наличие такой связи позволяет прогнозировать заданные характеристики азотированных слоев и их эксплуатационных слоев, что позволяет осуществить оптимизацию химического состава стали и параметров азотирования для деталей машин.

4.1. Существенное значение для оптимизации процесса азотирования имеет химический состав стали. Стали для азотирования должны содержать следующие элементы: Сг, Мо, W, V. Содержание углерода, как правило, должно быть ограничено 0,30 — 0,40%. Однако, для обеспечения высоких значений стб и ан необходимо повысить содержание углерода в стали до 0,40 — 0,50%.

4.2. Содержание Сг в стали влияет на формирование твердости поверхностного азотированного слоя в соответствии с зависимостью.

НУ1= 217,03 1пСг +671,1.

Хром является элементом, оказывающим наиболее существенное влияние на распределение твердости в азотированном слое, независимо от степени легирования стали, температуры и продолжительности азотирования, причем его количество не должно превышать 5%.

5. Выполнена серия детальных исследований, позволивших установить связь технологических параметров азотирования и химического состава сталей со структурой и характером расположения зон азотированного слоя.

6. Установлена связь фазового состава азотированных слоев, характера кар-бонитридов и нитридов с распределением твердости в азотированном слое.

7. Определены оптимальные варианты связи оптимизированного коэффициента химического состава и распределения твердости в азотированном слое с прочностными и усталостными характеристиками стали.

Для деталей машин, азотируемых в регулируемых атмосферах, имеющих эксплуатационные характеристиками ср>600МПа и сн ^ 1000 МПа и толщину упрочненной зоны gr+5o = 0,30 — 0,50 мм, необходимо применять стали с оптимизированным коэффициентом химического состава к = 8,0 -12,0. При необходимости обеспечения более высоких эксплуатационных свойств, следует применять стали с к =10,0−15,0. Температура азотирования должна находиться в пределах 530 570 °C, продолжительность процесса 20 — 50 ч при низком азотном потенциале атмосферы Np = 3 — 4, а температура отпуска может составлять Тотп = 560 — 580 °C.

8. Между параметрами процесса азотирования и заданными характеристиками азотированных слоев наблюдаются следующие зависимости:

8.1. Низкий азотный потенциал атмосферы требует большей длительности азотирования при Np мах до 6,0 — продолжительность может составлять до 50 ч. При этом не наблюдается существенного влияния продолжительности азотирования на рост поверхностной твердости. При высоком потенциале высокая твердость поверхности достигается при короткой продолжительности азотирования.

8.2. Высокая температура азотирования и короткая продолжительность процесса способствуют высокой поверхностной твердости.

8.3. Существенное влияние на распределение твердости в азотированном слое оказывают такие факторы как к и Тохп.

— 203.

9. Существенное влияние на формирование эксплуатационных свойств азотированных слоев оказывает характер атмосферы, применяемой при азотировании. Для длительных процессов более подходит атмосфера, состоящая из № 1з/диссоциированный ]МН3.

10. Даны практические рекомендации промышленности по выбору оптимального химического состава сталей, параметров термического улучшения, прежде всего температуры отпуска, и технологических характеристик процесса азотирования.

Для получения высоких эксплуатационных свойств азотированных слоев при ТА = 530−570 °С, 1а = 20 — 50 ч, Ыр = 0,8 — 6,0 оптимальный химический состав стали должен составлять: С = 0,25 — 0,50%- Мп = 0,60 -1,0%- 81 = 0,20 — 0,30%- Сг = 1,5 — 2,75%- Мо = 0,30 — 0,50 — - 0,20 — 0,50%- V = 0,10 — 0,20% с возможностью изменения содержания таких элементов как Мо, У и V.

11. Результаты экспериментальных исследований и расчетов использованы при разработке технологического процесса азотирования коленчатых валов и внедрены в производство. Новая технология азотирования имеет высокие экономические, технологические показатели, одновременно повышая эксплуатационную надежность изделий. Разработанная технология азотирования рекомендована к широкому внедрению для всех типоразмеров коленчатых валов.

Показать весь текст

Список литературы

  1. Burakowski Т., Sala А.: racjonalizacja zuzycia energii w obrobce cieplnej metali. IMP, Warszawa 1980.
  2. Burakowski Т., Sala A.: Oszcz^dnosc materialow i energii przez obrobk^ cieplna Econo-Therm 85, Katowice 1985.
  3. Burakowski Т.: Rozwoj, stan obecny i perspektywy azotowania iprocesow pochodnych. Materialy Monotematycznej Narady «Azotowanie i procesy po-krewne», Rzeszow 26. 06. 1980, s. 5−23.
  4. Burakowski Т., Sala A.: Richtungen der Rationalisierung des Energieverbrauchs bei der Warmebehandlung von Metallen. Fertigungstechnik und Betrieb, 1985, nr 5, s. 301−304.
  5. Budzynowski Т.: Aktualny stan i tendencje rozwojowe w technologiach obrobki cieplno-chemicznej kol z^batych. Zeszyty Naukowe WSI Radom, 1988, nr 14, Mechanika, s. 57−69.
  6. Burakowski Т., Senatorski J., Tacikowski J.: Aktualny stan i perspektywy przemyslowego stosowania warstw dyfuzyjnych о wysokich wlasnosciach trybologicznych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1982, nr 59−60, s. 2−9.
  7. Praca zbiorowa. Obrobka Cieplna Metali. Kierunki rozwoju obrobki cieplnej. Dobor technologii obrobki cieplnej do warunkow eksploatacji elementow konstrukcyjnych i urz^dzen. Tom 1. IMP Warszawa, 1987.
  8. Tacikowski J., ZyskJ.: Wspolczesne metody azotowania gazowego. Materialy Monotematycznej Narady «Azotowanie i procesy pokrewne». Rzeszow 26.06.1980, s. 24−42.
  9. Tacikowski J., SulkowskiJ.: Optymalizacja wyboru metod obrobek cieplno -chemicznych na podstawie zalozonych wlasnosci warstw dyfuzyjnych. IMP Warszawa. Materialy niepublikowane. 1996.
  10. Trojanowski J., SulkowskiL: Przegl^d technik azotowania Instytutu Mechaniki Precyzyjnej. Materialy XXIX Seminarium IMP Inzynierii Powierzchni, Warszawa 7−8. 11. 1995. s. 65−72.
  11. Tacikowski J., Trojanowski J., ZyskJ.: Azotowanie gazowe metod^ Nitreg2. Materialy Monotematycznej Narady «Azoto-wanie i procesy pokrewne». Rzeszow 26.06.1980, s. 71−79.
  12. Zycek J., Tacikowski J.: Die Nitrierbarkeit ausgewahlter legierter Stahle. Harterei Technische Mitteilungen, 1979, nr 34, s. 263−271.
  13. ZyskJ.: Obrobka cieplno-chemiczna. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1980, nr 45, s. 32−40.
  14. Zysk J.: Azotowanie gazowe. Przegl^d Mechaniczny, 1984, nr 16, s. 17−18.
  15. Lachtin J. M., Kogan A. F.: Perspektywy rozwoju procesu azotowania. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1979, nr 42, s. 6−10.
  16. А. Б.: Структура азотированных фаз и принципя легирования сталей для азотирования. Металловедение и Термическая Обработка Металлов, 1975, nr 12, s. 24−27.
  17. Praca zbiorowa. Procesy obrobki cieplno chemicznej. Tom II Warszawa 1987.
  18. Ю. M., Коган А. Ф.: Азотирование стали. Машиностроение. Москва 1976.
  19. Eckstein Н.: Untersuchungen zur Beschleunigung der Nitrierung in der Gasphase. Neue Hutte, nr 4,1968, s. 210−215.
  20. Praca zbiorowa. Obrobka Cieplna Metali. Technika obrobki cieplnej. Technika atmosferowa, fluidalna, prozniowa, jonowa. Tom 3. IMP Warszawa, 1987.
  21. KulaP.: Azotowanie i naw^glanie w atmosferach gazowych perspektywy rozwoju. Materialy III Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej Cz^stocho-wa-Kule, 9−12. 10. 1996, s. 51−58.
  22. Nakonieczny A., Samprecht E., Senatorski J., SzyrleW.: Badanie wlasnosci wytrzymalosciowych wybranych materialow i technologii. Materialy XXIX Seminarium IMP Inzynieria Powierzchni, Warszawa, 7−8. 11. 1995, s. 217−229.
  23. Leciejewicz A., Trojanowski J.: Charakterystyki warstw na wybranych stalach konstrukcyjnych azotowanych jonowo. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1983, nr 63−64, s. 19−30.
  24. Linhart V., Furbacher J.: Ocena wlasnosci kol z^batych azotowanych jonowo. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1981, nr 51−52, s. 62−65.
  25. Linhart V.: Wlasnosci zm^czeniowe i wytrzymalosc kontaktowa azotowanych i w^gloazotowanych kol z^batych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1983, nr 61-^-62, s. 15−17.
  26. Praca zbiorowa: Nowoczesne technologie obrobki cieplnej. Obrobka cieplno -chemiczna. Zeszyt 5. Stowarzyszenie Inzynierow i Technikow Mechanikow Polskich. Warszawa, 1979.
  27. Hoffman R.: Dr Einflass der Ofenatmosphare auf des Kurzzeitnitrieren. ZWF, nr 3, 1977, s. 147−151.
  28. Zysk J.: Klasyfikacja i kryteria oceny jakosci warstw azotowanych. Materialy XVIII Seminarium IMP, XX zZakresu Metaloznawstwa i Obrobki Cieplnej, Warszawa 1979, s. 23−27.
  29. Stanke S., Stein W.: Eleropuls-Plasmanitrieren ein Neues Verfahren der Watrmebehandlungstechnik. Wirtschaftliche Fertigung 1984, nr 12, s. 589−591.
  30. Tacikowski J., Zysk J.: Azotowanie regulowane metod^ NITREG. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1983, nr 63-^64, s. 26−29.
  31. Zysk J.: Morfologia i wlasnosci warstw azotowanych typu с na stalach. Meta-loznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1977, nr 4, s. 2−45.
  32. Zysk J., Tacikowski J., Kasprzycka E.: Charakterystyki warstw azotowanych na roznych stalach stopowych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna 1980, nr 46, s. 8−20.
  33. Budzynowski Т.: Omowienie wynikow badan trwalosci kol z^batych po roznych rodzajach obrobki cieplno-chemicznej. Zeszyty Naukowe WSI Radom, 1987, Mechanika nr 14, s. 57−63.
  34. Pessel W., Rudnicki J., Karpinski Т.: Zmiany chropowatosci powierzchni probek poddanych azotowaniu i tlenow^gloazotowaniu jonowemu. Materialy III Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej Cz^stochowa Kule, 9−12. 10. 1996, s. 128−134.
  35. Obrobka cieplna stopow zelaza. Poradnik WNT Warszawa, 1977.
  36. А. В., Кулешов Ю. С.: Расчет реакций при азотировании роздав-ленным аммоняком. МИТОМ, nr 5, 1966, s. 43−49.
  37. Prace badawcze zwi^zane z przygotowaniem do wdrozenia w zakresie nowych gatunkow stali do azotowania. Opracowanie Instytutu Inzynierii Materialowej Politechniki Warszawskiej. Warszawa, 1976, Materialy niepublikowane.
  38. Zysk J., Kasprzycka E.: Zaleznosc niektorych wlasnosci mechanicznych od st^zenia w^gla w warstwach azotkowych typu e na stalach niestopowych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna, IMP Warszawa, 1974, nr 7, s. 2−8.
  39. Budzynowski Т., Wojtkun F.: Proba analitycznego okreslenia wplywu dodatkow stopowych na wlasnosci uzytkowe warstw azotowanych. Zeszyty Naukowe WSI Radom, 1986, Mechanika nr 14, s. 74−84.
  40. Ю. В., Минкевич A. H.: Азотирование стали и смеси азота и аммиака. МИТОМ, nr 5, 1966, s. 49−52.
  41. Malkiewicz Т.: Stale stopowe, PWN Warszawa, 1979.
  42. PesselW., Borkowski., Szulborski A.: Unterschung des Abreibwiderstands an ausgewahlten konventionell und plasmanitrieren Teilen lines Dieselmotors. Harterei Technische Mitteilungen, 1982, nr 36, s. 75−80.
  43. Trzcialkowski J., Olszanski W., Tacikowski J.: Zalecenia dotycz^ce obrobki cieplno-chemicznej zapewniaj^cej optymalne wlasnosci rdzenia i warstwy wierzchniej. Opracowanie IMP Warszawa, 1987, materialy nie publikowane.
  44. PesselW.: Plastycznosc warstw na stali 36H3M wytworzonych metod^ azotowania jonowego. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1985, nr 76−77, s. 13−21.
  45. Задавшие В.: Двухступенчатое азотирование в аммиаке и азоте. МИТОМ, пгЗ, 1967, s. 15−17.
  46. Sulkowski J., Tacikowski J., Zysk J.: Mozliwosci iprzyklady azotowania w przemysle z podaniem zalecanych parametrow prowadzenia procesow. Prze-gl^d Mechaniczny, 1984, nr 16, s. 12−16.
  47. Tacikowski J., ZyskJ.: Azotowanie w atmosferach rozcienczonych azotem. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1982, nr 55−56, s. 14−16.
  48. Zysk J.: Azotowanie z ograniczonq. streif w^gloazotkow zelaza. Materialy VIII Seminarium IMP z zakresu Metaloznawstwa i Obrobki Cieplnej Warszawa, 1977, Zeszyt nr 2, s. 99−107.
  49. H. -J., Bohmer S.: Podatnosc na azotowanie stopow zelaza i kontrolowane azotowanie gazowe. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1984, nr 69, s. 8−11.
  50. Spies H. J., Bohmer S., Berg H. J., Winkler H. P.: Kontrola struktury i wlasnosci stref zwi^zkow powstaj^cych w wyniku azotowania gazowego stopow zelaza. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1989, nr 101−102, s. 45−47.
  51. Tauscher H., Hundertmark R.: Vergleichende Untersuchungen zum Versch-leissbehalten des Stahles 30GDMoV9 nach Gasnitrierang, Kurzzeitgasnitrierung und Glimmnitrierung. Schmierungstechnik nr 11,1980, s.15−19.
  52. Budzynowski T., Wojtkun F.: Proba analitycznego okreslenia wplywu tem-peratury i czasu azotowania na rozklad twardosci w warstwie azotowanej dla stali zawieraj^cych Cr i Mo. Zeszyty Naukowe WSI Radom, Mechanika Nr 18, 1988, s. 27−38.
  53. Budzynowski T., Ostrowski B.: Proba analitycznej optymalizacji skladu chemicznego stali przeznaczonych do azotowania. Materialy Ogolnopolskiej Konferencji «Obrobka powierzchniowa» Cz^stochowa, wrzesien 1990, s. 35−39.
  54. Zysk J., Tacikowski J.: Kryteria oceny warstw azotowanych. Przegl^d Mecha-niczny 1984, nr 16, s. 22−24.
  55. Kola z^bate. Dobor stali i obrobki cieplnej. Opracowanie IMP Warszawa, 1987. Materialy nie publikowane.
  56. SalaA., S^kowski J., Tomaszewski R.: Technologiqcal energy consumation of hardening process. 3-rd International Congress on Heat Treatment of Materials,
  57. Shanghai, 1983, s. 123−133.
  58. Sala A.: Funkcja energochlonnosci technologicznej. Mechanik, 1985, nr 1, s. 55−59.
  59. Ogolne zasady projektowania procesow azotowania gazowego. IMP. Materialy niepublikowane.
  60. Praca zbiorowa: Obrobka Cieplna Metali. Badanie wynikow obrobki cieplnej. Energochlonnosc procesow obrobki cieplnej. Tom 7. IMP Warszawa, 1987.
  61. Praca zbiorowa: Nowoczesne technologie obrobki cieplnej. Zeszyt5. IMP Warszawa, 1979.
  62. Roempler D.: Erfahrungen mit dem Kurzzeitgasnitrieren im Getriebbau. Harterei Technische Mitteilungen, 1979, nr 34, s. 219−226.
  63. Senatorski J., Tacikowski J., Trojanowski J.: Wplyw umocnienia podloza warstw azotowanych stali wcglowych na ich wlasciwosci tribologiczne. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna. Inzynieria Powierzchni, IMP Warszawa, 1994, nr 127−129, s. 14−17.
  64. Zysk J.: Morfologia i wlasnosci warstw azotowanych na stopach zelaza zwcglem. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1973, nr 4, s. 2−5.
  65. Zysk J.: Wplyw zawartosci wcgla w warstwach wcgloazotkowych typu s na wlasnosci eksploatacyjne stali niestopowych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1974, nr 8, s. 2−8.
  66. ЛахтинЮ. M., Коган Я. D.: Внутренное азотирование металов и сплавов. MiTOM, 1974, nr 3, s. 20−25.
  67. LightfootB. J., Jack D.H.: Kinetics of nitriding with and without white-layer formation. International Symposium of Heat Treatment, Intherm73″ London 1973.
  68. JaslanSt., Kaminski L., Got^biowski M., Szawlowski J.: Wlasnosci nowych bezaluminiowych stali konstrukcyjnych do azotowania. Materialy VIII Seminarium IMP zzakresu Metaloznawstwa i Obrobki Cieplnej. Warszawa 1977, Zeszyt 2, s. 118−130.
  69. Zysk J., Kasprzycka E.: Zaleznosc niektorych wlasnosci mechanicznych od st^zenia w^gla w warstwach w^gloazotowanych typu 8 na stalach niestopowych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna, IMP Warszawa, 1974, nr 7, s. 2−8.
  70. Sulkowski J., Tacikowski J., Zysk J.: Azotowanie zograniczon^ stref^ w^gloazotkow s. VIII Seminarium IMP z zakresu Metaloznawstwa i Obrobki Cieplnej. Warszawa 1977, Zeszyt 2, s. 99−107.
  71. Zysk J.: Wplyw zawartosci w^gla na struktur? warstw w^gloazotowanych typu s na stalach niestopowych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1973, nr 6, s. 13−25.
  72. Nowoczesne technologie obrobki cieplnej. Obrobka cieplno chemiczna. Zeszyt 5. IMP Warszawa, 1979.
  73. КозмановЮ. Д. Филатова JI. А.: О зонах реакционной дифузии аналогических зонам внутренного окисления. Зв. защитные покрытя на металлах, Киев 1968, Вып. 2. с. 87−89.
  74. Н. Т., Боголинбов В. С., Бойко В. В., Денисов И. С., Дукаре-вичИ. С.: Сравнение методов газового, ионного и вакуумного азотирования. МиТОМ, 1989, nr 3, s. 9−12.
  75. Baranowska J., Szczeciriski K., Wysiecki M.: Wplyw skladu atmosfery reakcyj-nej i stanu powierzchni na kinetyk? procesu azotowania. Materialy III Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej Cz
  76. Birkowski L., Rybak Z., Siecla T.: Zmiana stanu warstwy wierzchniej w procesie azotowania jonowego. Materialy III Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej Cz? stochowa Kule, 9−12. 10. 1996, s. 73−78.
  77. Tacikowski J., Nakonieczny A., Senatorski J., Babul T.: Wlasnosci uzytkowe stali w^glowych utwardzanych wydzieleniowo po azotowaniu. Materialy XXIX Seminarium IMP Inzynierii Powierzchni, Warszawa 7−8. 11. 1995. s. 236−242.
  78. Tacikowski J., SulkowskiJ.: Optymalizacja wyboru metod obrobek cieplno -chemicznych na podstawie zalozonych wlasnosci warstw dyfuzyjnych. IMP Warszawa. Materialy nie publikowane. 1996.
  79. Razim C., RodrianM.: Untersuchung zum Schichtaufbau und Verschleissver-halten hochbelaster, nitrirer Schraubenrader. Harterei Technische Mitteilungen, 1985, nr 40, s. 141−149.
  80. RogalskiZ.: Zarys stanu techniki azotowania i obrobek azotuj^cych stopow zelaza. Materialy XXIX Seminarium IMP Inzynierii Powierzchni, Warszawa 7−8. 11. 1995, s. 54−64.
  81. Budzynowski T., Wojtkun F.: Ocena wplywu skladu chemicznego stali na odpuszczaj^ce dzialanie temperatury azotowania. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna. Inzynieria Powierzchni. IMP Warszawa, 1993, nr 124−126, s. 23−26.
  82. Budzynowski T., Ostrowski B.: Wplyw wst^pnej obrobki cieplnej i skladu chemicznego stali na ilosc wydzielen w^gloazotkow i azotkow w warstwie azotowanej. Materialy III Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej, Cz^stochowa -Kule, 9−12. 10. 1996, s. 104−109.
  83. Burakowski T., Senatorski J., Tacikowski J.: Porownanie odpornosci na zuzycie przez tarcie warstw nawcglanych i azotowanych. MiOC IMP Warszawa 1985, nr 73−74, s. 42−47.
  84. Kaminski L., Golcbiowski M., Szawlowski J.: Wplyw struktury oraz zmian twardosci warstw azotowanych na wytrzymalosc zmcczeniow^ stali 33H3MF, 36H3M, 38HMJ. Przegl^d Mechaniczny 1980, nr 5, s. 17−21.
  85. Karpinski T., Kielsa A., Rudnicki J.: Analiza zaleznosci micdzy struktur^ warstwy dyfuzyjnej a wytrzymalosci^ zmcczeniow^ stali 38HMJ azotowanej jonowo. Materialy IX Konferencji Metaloznawstwa. Krakow, wrzesien 1977, s. 258−262.
  86. Tacikowski J., SulkowskiJ., Trojanowski J.: Utwardzanie wydzieleniowe stali wcglowych po azotowaniu. Materialy XXIX Seminarium IMP Inzynierii Powierzchni, Warszawa 7−8. 11. 1995. s. 80−85.
  87. Budny H.: Przegl^d zaleznosci termodynamicznych dla procesu azotowania zelaza. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1986, nr 83−84, s. 21−26.
  88. Crafts W., Lamont J. L.: Hartownosc i dobor stali. PWT Warszawa, 1958.
  89. Spengler A., Sereka W., Stecher E.: Walzgleitverschleis-sversuch am ein-satzgeharteten und Kurzzeitgasnitrierten Zahnradwerkstoffen. Neue Hutte 1975, H.9, s. 519−524.
  90. Юргенсон A.A.: Азотирование в энергомашиностроении. Машиностроение, Москва, 1962.
  91. Luty W.: Zasady doboru stali konstrukcyjnych na obrabiane cieplnie cz^sci maszyn. Wyd. IMP Warszawa, A-17, 1974.
  92. Kool W. H., Mittemeijer E. J., ScholkoordD.: Characterization of surface layers of nitrided iron and steels. Mikrochimica Acta (Wien) 1982, nr 9, s. 349−372.
  93. BohmerS., Lerche W., Spies H. J.: Tlenoazotowanie gazowe w NRD. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1989, nr 101−102, s. 48−53
  94. Burakowski Т., Senatorski J., Tacikowski J.: Wplyw naciskow powierzchnio-wych na odpornosc na zuzycie warstw azotowanych о rownej twardosci. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1986, nr 83−84, s. 26−30.
  95. EdenhofferB., TrenklerH.: Erzeugung und Aufbau von hochzahen Nitrierschichten ohne Verbindungsschicht. Harterei Technische Mitteilungen, 1979, nr 4, s. 156−167.
  96. Tauscher H., Hundertmark R.: Vergleichende Untersuchungen zum Versch-leissbehalten des Stahles 30GDMoV9 nach Gasnitrierung, Kurzzeitgasnitrierung und Glimmnitrierung. Schmierungstechnik nr 11, 1980, s. 15−19.
  97. Bell Т., Loh N. L., Staines A. M.: Wplyw grubosci warstwy utwardzonej na wlasnosci zm^czeniowe stali 3%Cr-Mo azotowanej jonowo. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1981, nr 51−52, s. 51−55.
  98. Keller K.: Ionnitrieren. Technische Rundschau, 1971, nr 37, s. 1−14.
  99. Kielsa A., Marciniak A., Rolinski E., Karpinski Т.: Azotowanie jonowe stali. XVI Seminarium IMP Warszawa, Zeszyt 2,1977, s. 108−118.
  100. Prowans S.: Materialoznawstwo PWN Warszawa Poznan 1980.
  101. AsbyM. F., Jones D.R.H.: Materialy inzynierskie. Wlasciwosci i zastosowa-nia. WNT Warszawa 1995.
  102. Pelgel Paraholz O.: Gasnitrierversuche mit verschiedenen Styriastahlmarken -Bericht der Steirischen Gussstahlwerke A.G., Judenburg (Ostereich) Mai, 1963.
  103. Spies H. J.: Zahigheit von Nitrierschichten aus Eisenwerkstoffen. Harterei -Technische Mitteilungen, 1986, nr 41, s. 365−369.
  104. Babul T., Nakonieczny A., Tacikowski J.: Ksztaltowanie wlasnosci zm^czenio-wych stali 40HM przez ulepszanie cieplne iazotowanie. Materialy XXIX Seminarium IMP Inzynieria Powierzchni, Warszawa, 7−8. 11. 1995, s. 230−235.
  105. Babul T., Nakonieczny A., Tacikowski J.: Wplyw umoenienia podloza na wytrzymalosc zm^czeniow^ azotowanej stali 40HM. Materialy III Ogolno-polskiej Konferencji Naukowej Cz^stochowa Kule, 9−12. 10. 1996, s. 122−127.
  106. Chaterjee Fischer R.: Uberlich uber das Nitrieren und Nitrocarbunieren. Harterei — Technische Mitteilungen, 1983, nr 38, s. 35−40.
  107. Habig K.-H: Verschleissuntersuchangen an gas-, bad- und ionitrien Stahl 42CrM04. BAM Berichte, 1976, nr 38, s. 232−246.
  108. Habig K. H., Chatterjee Fischer R., Hoffmann F.: Untersuchung des Gleit -und Furchungschleisses an thermochemisch behandelten Stahlen. Zeitschrieft der Werkstofftechnik, 1982, nr 13, s. 207−215.
  109. Hoffmann R.: Aspekte des Kurzzeitnitriereus. Harterei Technische Mitteilungen, 1976, nr 31, H. 3, s. 152−157.
  110. Iwanow I., Senatorski J., Tacikowski J.: Przeciwtarciowe i antykorozyjne wlas-eiwosei warstw azotowanych i utlenionych po azotowaniu. Materialy III
  111. Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej Cz^stochowa Kule, 9−12. 10. 1996, s. 504−510.
  112. Kaminski L., Gol^biowski M., Szawlowski J.: Porownanie odpornosci na zuzycie i zm^czenie stykowe wybranych stali stopowych i nowych stali bezalu-miniowych. Przegl^d Mechaniczny 1980, nr 8, s. 21−24.
  113. Kocanda S., Bogdanowicz Z.: Trwalosc zm^czeniowa i przebieg zm^czeniowego niszczenia jonowo azotowanych kol z^batych ze stali 55. Biuletyn WAT, 1982, nr 5, s. 45−46.
  114. LiedkeD.: Vergleich der Verschiedenen Nitrierverfahren und Kriterien fur die Auswahl. Harterei Technische Mitteilungen, 1973, nr 28, s. 384−393.
  115. Pelgel Parnholz O., SidanH.: Gas- und Badnitriren verschiedener Stahle. Technische Rundschau 1956, nr 12, s. 17−19.
  116. Pessel W., Kielsa A., Karpinski T.: Analiza procesu p^kania probek azotowanych jonowo. Materialy IX Konferencji Metaloznawstwa. Krakow, wrzesien 1977, s. 265−268.
  117. Prenosil B.: Gefiige und Zusammensetzung beim Nitrieren unlegierter Stahle im Bad und Amoniak — Kohlenwasserstoff — Atmospharen. Draht, H. 16, 1965, s. 131−134.
  118. RatajskiJ., OlikR., Tacikowski J.: Kontrola kinetyki tworzenia si? i wzrostu warstwy azotowanej. Materialy III Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej Cz$-stochowa Kule, 9−12. 10. 1996, s. 65−72.
  119. Roelandt A., Elwart J.: Plasmanitrieren von Zahnradern in der Serienfertigung. IV International Congress der Warmebehandlung der Werkstoffen, Berlin, 1985, s. 940−951.
  120. Sobusiak T., Latos Z., Trojanowski Z., Obuchowicz Z.: Rozwoj obrobki cieplnej i cieplno chemicznej. Materialy XXIX Seminarium IMP Inzynierii Powierzch-ni, Warszawa 7−8. 11. 1995, s. 48−52.
  121. Szawlowski J., Kaminski L., SkoczylasA.: Wplyw warstwy azotowanej na wytrzymalosc na rozci^ganie azotowanych stopow zelaza. Materialy III Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej Cz^stochowa Kule, 9−12. 10. 1996, s. 135−141.
  122. Szpunar E., Burakowski T.: Entwiklungstendenzen in der Waraiebehandlungs-technik. Harterei Technische Mitteilungen, 1980, nr 2, s. 45−52.
  123. WeckM., Schlotermann R.: Tragfahigkeitssteigerungen von Zahnradern durch Plasmanitrieren. Industrie Anzeiger 1983, nr 13, s. 27−31.
  124. Weissgerber H., Hoffmann O.: Verneidung von Fertigungsfehlern an einsatzgeharteten und nitrierten Zahnradern im Triebwerkbau. Fertigungstechnik und Betrieb 1962, nr 12, s. 839−849.
  125. WoskaR.: Einfluss der Zusammenretzung der Nitrieschicht auf das Misch-reibungsverholten. Harterei Technische Mitteilungen, 1983, nr 38, s. 10−17.
  126. Budzynowski T.: Badania wplywu kompleksu stopowego na efektywnosc azotowania stali. Praca wlasna. Materialy niepublikowane. Nr 1274/06/P/94.
  127. Budzynowski T.: Sparametryzowany sklad chemiczny a przydatnosc stali do okreslonych zabiegow obrobki cieplnej i cieplno chemicznej. Praca wlasna. Materialy niepublikowane. Nr 1479/06/P/95. Praca realizowana wlatach 1995−1997.
  128. Budzynowski T., Lisica A.: Badanie zaleznosci pomi^dzy skladem chemicznym a wlasnosciami mechanicznymi stali po azotowaniu. Materialy IV Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej «Obrobka powierzchniowa», Cz^stochowa Kule, 5−8.10.1999, s. 276−278.
  129. ISO Recommendation R6831X, Oct. 1970, Post 10.
  130. Budzynowski T.: Proba wykorzystania niskotemperaturowych obrobek do obrobki cieplno chemicznej kol z^batych o malych i srednich modulach. Sprawozdanie zpracy badawczej wlasnej. WSI Radom 1987, etap II. Materialy niepublikowane.
  131. Godziszewski J., Mania R., Pampuch R.: Zasady planowania doswiadczen i opra-cowania wynikow pomiarow. Skrypty uczelniane 1093. AGH Krakow 1987.
  132. Pelgel Parnholz O., SidanH.: Gas — und Badnitrieren verschiedener Stahle. Technische Rundshau 1976, nr 12, s. 17−29.
  133. Metals Handbook. Vol. 2, ed. 8. ASM, Ohio 1964.
  134. Nakonieczny A., KlajnE.: Opracowanie charakterystyk wlasnosci zm^czenio-wych stali konstrukcyjnych po naw^glaniu, azotowaniu i w^gloazotowaniu. Opr. IMP nr 114.00.0022, Warszawa 1985.
  135. Buch A.: Zagadnienie wytrzymalosci zm^czeniowej. PWN, Warszawa 1964.
  136. ЛахтинЮ. M., Коган Я. D.: Внутренное азотирование металов и сплавов. MiTOM, 1974, nr 3, s. 20−25.
  137. КозмановЮ. Д. Филатова JI. А.: О зонах реакционной диффузии аналогичных зонам внутреннего окисления. Зв. Защитные покрытия на металлах, Киев 1968, Вып. 2. с. 87−89.
  138. Sala A.: Energochlonnosc technologiczna w przemysle maszynowym. Mechanik, 1983, nr 10, s. 615−630.
  139. Burakowski Т., Sala A., WozniakA.: Porownanie energochlonnosci naw^gla-nia i hartowania w piecach rezystancyjnych. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1986, nr 81−82, s. 39−43.
  140. WojtkunF., Budzynowski Т.: Wplyw charakterystyk skladu chemicznego stali na rozklad twardosci w warstwie azotowanej. Materialy I Ogolnopolskiej Konferencji Naukowej «Nowoczesne technologie w inzynierii powierzchni». Lodz, wrzesien 1994, s. 51−54.
  141. Burakowski Т., Sala A., S^kowski J., Morawski G., WozniakA.: Consummation technologique d’energie durant les operations de cementation. 3 rd International Congress on Heat Treatment of Materials, Shanghai, 1983, s. 113−122.
  142. Koch. M.: Eigenspannungen in der Oberflache gaz und badnitrierter Stahlproben. Z. Werkstoff — techn. 4, 1973, nr 2, s. 81−85.-220 151. Лахтин Ю. М., Лебедева Т. В.: Азотирование титансодержащих сталей. МИТОМ, 1971, пг 2, s. 15−19.
  143. Krzyminski Н.: Einfluss der Aushartunkg durch Stickstoff in der Diffusionzone nitrierten Stahle auf Fertigkeit, plantische Verformbarkeit und das Verhalten bei umlaufender Biegung. Dr Ing. DISS. Techn. Univ. Berlin, 1967.
  144. Budzynowski T. Analiza odksztalcen wkladki formy cisnieniowej. Politechnika Warszawska, Warszawa 1981, Praca doktorska.
  145. Zysk J.: Morfologia i wlasnosci warstw azotowanych na stopach zelaza z w? g-lem. Metaloznawstwo i Obrobka Cieplna IMP Warszawa, 1973, nr 4, s. 2−9.
  146. Bell Т., Korotchenko V., Evans S. P.: Controled nitriding. Materialy International Symposium of Heat Treatment of Metals «Intherm 73″ London 1973, s. 428−432.
  147. LightfootB. J., JackD. H.: Kinetics of nitriding with and without white layer formation. Materia3y International Symposium of Heat Treatment of Metals „Intherm 73″ London 1973, s. 324−329.
  148. А. А., Хорошайлов В. Г., Гюлиханданов E. Л.: Термодинамика и кинетика процессов взаимодействия контролируемых атмосфер с поверхностью стали. Москва &bdquo-МЕТАЛЛУРГИЯ“, 1991.
  149. E. Л., Попович A.A.: Анализ кинетики азотирования легированного феррита. Л. Изд. ЛТИ. 1980, с. 14.
  150. GrabkeH. J., Petersen Е. М., Paulischke W.: Adsorption and segregation of sedphur, and its influence on the carburisation and nitrogenation of iron and steel.
  151. Phil. Trans. Roy. Soc. London. 1980. A 295, No 1413, s. 128.
  152. WilshowC. Т.: Improving the Fatique life of Crankshafts. Heat Treatment of Metals, 1978, nr 10, s. 13−16.
  153. Holgren J. A., CaryP. E.: Treatment of Automative Crankshafts. Soc. of Automative Eng, International Automative Engineering Congress, Detroit 1969, s. 13−17.
  154. Sulkowski J.: Dobor warunkow azotowania walow korbowych, wykonanych ze stali 36H3M. Sprawozdanie IMP nr 140.07.100, Warszawa, 1980.
  155. Химимко термическая обраьотка металлов и сплавов. Справочник под редакцей Л. С. Ляхова, Москва, &bdquo-Металлургия», 1981.
  156. Sprawozdanie z wynikow badan azotowanych walow korbowych. Laboratorium ZM PZL «Wola», Warszawa, 1998.
  157. ЛахтинЮ. M., Коган Я. Д., Васьковский A. M., БулгачА. А.: Моделирование управления диффузионным насыщением в процессе азотирования в, а фазе. Труды МАДИ, 1979, Вып. 174, с. 27−32.
  158. К. Н.: Mixed solute clastering a new metal — strengthening mechanism. Sheffield Univ. Met. Soc. J. 1973. v. 12, nr. 3, s. 227.
  159. Jack К. H.: The structure of nitrided iron titanium alloys. Acta Met. 1976, v. 24, nr 2, s. 137−146.
  160. А. И., Солобкин Г. А.: Моделирование на ЭВМ кинетики роста нитридов в азотированном слое. МиТОМ, 1984, № 1, с. 30−35.
  161. Zakladv Mechaniczne PZLWOLA S.A.
  162. TELEFON:(022) 634 44 80 TELEX: 814 751 zmin pi FAX: +48 (22) 634 44 991. Warszawa, dn. 18,09,2000
  163. Dziekan Wydzialu Mechanicznego
  164. Politechnika Radomska im. ICPulaskiego- 26−600 Radom ul. Malczewskiego 29
  165. Vasze pismo z dn. Znak: Nasz znak: I T (i6t (zoco zdn.ie.?.zc
  166. Przyjcta metodyka badan obejmuje charakterystykc materiaiu pod wzglcdem skladu hemicznego za ротосц. sparametryzowania parametrow charakteryzuj^cych proces ulepszania ieplnego i azotowania, z mozliwosciq. prognozowania wiasnosci eksploatacyjnych.
  167. Adres pocztowy: 00 961 Warszawa, Fort Wola 22 skrytka pocztowa 97
  168. Konto: PBK Vm OAV-wa 11 101 037−3102−2700−1-44ivvaauii iuanun|un<�ш-ислжнш ПЕРЕВОДЧИК
  169. JflZTKA ROSYJSKIEGO РУССКОГОЯЗЫКА1. Henryk LawrynowkrzuL Mochnackiego 3 m. 15 y" S^tff'&^H 26−600 RADOM. POLSKA W^S-55^5tel 360−55−05
  170. УДОСТОВЕРЕННЫЙ ПЕРЕВОД С ПОЛЬСКОГО ЯЗЫКА------------------------ МЕХАНИЧЕСКИЙ ЗАВОД ГОЛ ВОЛЯ А.0 В ----------------
  171. С левой стороны: Фабричная этикетка «ВОЛЯ». Почтовый адрес: 00−961 Варшава, Форт Воля 22, почтовый ящик 97. Б/счёт:
  172. ПЕК 7111 О/Варшава 11 101 037−2700−1-44. -------------------
  173. С правой стороны: ТЕЛЕФОН: (022) 634 44 80 ---------------
  174. ТЕЛЕКС: 81475I змин пль. ФАКС: +48 (22) 634 44 99.--------
  175. Варшава, 18.09.2000.-------------------—-------¦---------
  176. ДЕКАНУ МЕХАНИЧЕСКОГО ФАКУЛЬТЕТА Радомского Политехнического Института им. К. Пуласкего 26−600 Радом, ул. Мальчевскего 29,
  177. Ваше письмо от-----Знак-----.Наш знак ТТ/160/2000 от 18.09.2000.
  178. Вышеприведённая методика была обработана при сотрудничестве с институтом машиностроения Радомского политехнического института и была использована при проектировании и внедрении
Заполнить форму текущей работой